20 Νοέμβρη 1936 : Ο θάνατος ενός αναρχικού αγωνιστή, ενός συμβόλου της κοινωνικής επανάστασης.
Στις 4 τα ξημερώματα της 20ης Νοέμβρη του 1936 σταμάτησε να χτυπά η καρδιά του Buenaventura Durruti. Είχε τραυματιστεί θανάσιμα την προηγούμενη μέρα, το μεσημέρι, στην πρώτη γραμμή του μετώπου της Μαδρίτης. Η καταγραφή της περιουσίας του, όταν χάθηκε από μια (πιθανώς όχι και τελείως αδέσποτη) σφαίρα, που τον χτύπησε πισώπλατα, είναι ενδεικτική της ζωής του : «δύο αλλαξιές, δύο πιστόλια, ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου κι ένα ζευγάρι κιάλια». Αδιάφθορος, ακτιβιστής, βαθύτατα ηθικός, γενναίος, ικανός να εμπνεύσει, με γέλιο και βλέμμα μικρού παιδιού, ο Buenaventura Durruti υπήρξε η προσωποποίηση της επαναστατικής ακεραιότητας, πολύ πριν τον Che. Κι ένα ίνδαλμα για δεκάδες παιδιά της εποχής και όχι μόνο εκείνης της εποχής… Ήταν ένα γνήσιο τέκνο του 20ου αιώνα. Με όλη τη βία, τη φρίκη, το αίμα που τον έπνιξε, αυτός ο αιώνας που έφυγε είχε ένα χαρακτηριστικό μοναδικό: ήταν ο πρώτος στον οποίο ακούστηκαν δυνατά και καθαρά οι φωνές των λαών, ο πρώτος στον οποίο οι προλετάριοι είχαν φωνή και τη δύναμη να αγωνιστούν για μια αταξική κοινωνία. Πουθενά η φωνή τους δεν ακούστηκε τόσο καθαρή όσο στην Ισπανία του 1936, στη χρυσή γη της Καταλωνίας, όπου το όραμα του ελευθεριακού κομμουνισμού πήρε σάρκα και οστά σε μια κοινωνία πρότυπο και προδόθηκε φρικτά από τον «ορθόδοξο κομμουνισμό», παραδιδόμενη στα χέρια των φασιστών του Φράνκο. Ο Durruti υπήρξε ένας αγωνιστής που έζησε έντονα. Ο πολιτικός του λόγος συμπληρωνόταν από τη συνεχή δράση του και τον διακατείχε ένα έντονο συναίσθημα ευθύνης προς τις συλλογικές αποφάσεις. Τον διέκρινε μια ιδιαίτερη ευθύτητα και ειλικρίνεια, αλλά δεν ήταν δεινός ομιλητής ή κειμενογράφος. Στην τελευταία δημόσια ομιλία του στο ραδιόφωνο της Βαρκελώνης την 4η Νοέμβρη (ημέρα που οι αναρχικοί μπήκαν με 4 υπουργεία στην κεντρική κυβέρνηση), επιτέθηκε με σφοδρότητα στις πολιτικές που ήθελαν να στραγγαλίσουν την επανάσταση για χάρη μιας άχρωμης αντιφασιστικής ενότητας.
Παρά το ότι η απομαγνητοφώνηση του λόγου του για την αναρχική εφημερίδα Solidaridad Obrera της επόμενης μέρας υπέστη αλλοιώσεις για να λειανθεί η πολεμική που άσκησε, ο Durruti αρνήθηκε ξεκάθαρα το διάταγμα της στρατιωτικοποίησης και ζήτησε από τις επιτροπές της οργάνωσης -οι οποίες τότε δρούσαν χωρίς την από τα κάτω νομιμοποίηση- να μείνουν πιστές στα επαναστατικά προτάγματα. Ο Durruti είχε πει κάποτε για τον εαυτό του στην Emma Goldman «ήμουνα αναρχικός σε όλη μου την ζωή .Ελπίζω ότι είμαι και τώρα. Θα το θεωρούσα πράγματι πολύ θλιβερό να γινόμουνα στρατηγός και να εξουσιάζω ανθρώπους με στρατιωτική πυγμή…..Πιστεύω όπως πάντα στην ελευθερία που στηρίζεται στην αίσθηση ευθύνης. Θεωρώ την πειθαρχία απαραίτητη αλλά θα πρέπει να είναι αυτοπειθαρχία, εμπνεόμενη από ένα κοινό σκοπό και ένα ισχυρό αίσθημα συντροφικότητας».